maría roja
actriz e creadora escénica

Titulada Superior en Arte Dramática pola ESAD de Galicia e Licenciada en Belas Artes cun Máster en Artes Escénicas pola Universidade de Vigo. Completa a súa formación nos eidos da actuación e da interpretación da man de docentes como Alicia Framis, José Luis Raymond, Ana Vallés, Dora García, Nieves Correa, Abel Loureda, Idoia Zabaleta, Paula Pin, José Piris, Nikolai Karpov, Berg Wagenaar, Wlodzimierz Staniewski, Agustí Vila, Iñaki Moreno e mais membros das compañías Temple Theatre e Siti Company; así mesmo, profunda en técnicas do corpo e na danza con Juan Carlos Zahera, Ana Serna, Daniel Abreu, Javier Martín, Dominick Boruki, Maria Shmaevich, Núria Inglada, María Costas, Jordi Cortés ou Arnold Tarraborelli.
Vinculada ao grupo de teatro amador Quartoescuro ao longo da súa etapa universitaria, traballa posteriormente como actriz profesional nas compañías Matarile, Centro Dramático Galego, Contraproducións, Inversa Teatro, TrasPediante, Aporía Escénica, Demolicións Ferreira & Cía, Contarte, Fulano Mengano e Citano, Galitoon, Desfoga, Xarope Tulú, Os Náufragos Teatro, Producións Paloma Lugilde, Mago Teto, Zancalino ou Animar-t.
No eido audiovisual, roda baixo a dirección de cineastas como Ignacio Vilar (Vilamor), Alexandre Cancelo (Dos soños antes do cinematógrafo), Breogán Riveiro (Maratón) ou Simón Casal (Lobos Sucios) e protagoniza 9 fugas, filme de Fon Cortizo de recoñecemento internacional. Forma parte do reparto das series de televisión Hospital Real, Dalia a modista, O sabor das margaridas, A estiba, Serramoura, Método Criminal , Hasta el cielo e Saudade de ti.
No ámbito da performance, é creadora de pezas en solitario e en colaboración con outras artistas como Fran Martínez, Chiu Longina, Berio Molina, Quimera Rosa, Alba Blanco, Ana Gesto, Carlos Tejo, Adriana Pazos Ottón, Begoña Cuquejo, Juanma LoDo, asformigas, Silvia Penas, Cecilia Perea, Andrea Mosquera ou Matías Daporta. É cofundadora dos colectivos áIntemperie e Blanco&Roja e mais do fato bicéfalo Ohn, proxectos situados no campo da arte de acción. Forma parte do Corpo Colectivo Transfronteirizo Límites, ocupado na creación escénica experimental multidisciplinar.
Foi galardoada co Premio María Casares á Mellor Actriz Secundaria polas súas actuacións en O Tolleito de Inishmaan, A peste e Entrega en man, ademais de ser finalista nos mesmos premios a Mellor Actriz Protagonista por Martes de Carnaval.
Actualmente compaxina o labor investigador no programa de doutoramento en Creación e Investigación en Arte Contemporánea da UVigo coa actividade docente, o deseño escenográfico e o traballo creativo nos eidos das artes escénicas e visuais.

experiencia laboral

Teatro

2023

Entrega en man de Martin McDonagh. Dir. Cándido Pazó. Contraproducións / Focus
Washington. Dir. Matías Daporta. Desfoga
Catro tempos de ferro e caolín, de Marta Veiga Izaguirre. Dir. María Roja. COAG
Vinte, creación colectiva. Dir. Gustavo del Río. Os Náufragos Teatro
Bailar no ceo, de Ana Abad de Larriva. Dir. Gena Baamonde. CDG/AAAG

2022

A xustiza pola man #Agra, de Iolanda Martínez, Carme Adán e Cristina de la Torre. Dir. Marta Pérez e María Roja. Consello da Cultura Galega
A Peste, de Albert Camus. Dir. Cándido Pazó. Centro Dramático Galego (Premio María Casares á Mellor Actriz secundaria)

2021

Ultreia. Dir. José Prieto. Producións O Mago Teto
Hugo. Dir. Gustavo del Río. Os Náufragos Teatro (Premio María Casares ao Mellor Espectáculo Infantil)
Soga e Cinsa. Dir. Diana Mera. Aporía Escénica

2020

A lúa, válvula de spray, de Rosalía Fernández Rial. Dir. Quico Cadaval. FIOT / LIDISS
Onde viven os monstros, de Maurice Sendak. Dir. Gustavo del Río. Os Náufragos Teatro
Poeta en Nova York, de Federico García Lorca. Dir. Paloma Lugilde. Teatro baixo da area / CDG

2019

Neorretranca e PosmorriñaFantasía nº 5 en sol ou non, de Esther F. Carrodeguas e Boisaca ou a divina desgraza, de Roi Vidal Ponte. Dir. Gena Baamonde. Centro Dramático Galego

2018

Sofía e as Postsocráticas, creación colectiva. Dir. Marta Pérez. Inversa Teatro
Nómades, creación colectiva. Dir. Gena Baamonde. Xarope Tulú

2017

A arañeira de Raúl Dans. Dir. Quico Cadaval. Fundación SGAE
Especial Santa Compaña. Dir. Héctor Guerra. Producións O Mago Teto
Queres que cho conte?. Dir. Paloma Lugilde. Palimoco Teatro
Martes de Carnaval, de Ramón Mª del Valle-Inclán. Dir. Marta Pazos. Centro Dramático
Sol negro. Dir. Evaristo Calvo. Noite Bohemia
X Premio Diario Cultural de Teatro RadiofónicoPunto de vista de Avelina Pérez, Un bo final de Carolina Alba Castro Estévez, O quinto inverno de Eva F. Ferreira. Dir. Marta Pazos. Radio Galega
Antes de la metralla. Dir. Ana Vallés. Matarile Teatro

2016

O tolleito de Inishmaan de Martin McDonagh. Dir. Cándido Pazó. Contraproducións (5 Premios María Casares)
25 anos de Tolemaxias. Dir. Héctor Guerra. Producións O Mago Teto
Planificar a caída, creación colectiva. Dir. Begoña Cuquejo. TrasPediante
Baleadas de Estevo Creus. Dir. Begoña Cuquejo. TrasPediante
Os reloxos preguiceiros de Néboa de Xavier Lama. Dir. Diana Mera. Aporía Escénica

2015

El Cuello de la Jirafa. Dir. Ana Vallés. Matarile Teatro
Lavar, marcar e enterrar de JuanMa Pina. Dir. Pedro Sancho. Contarte

2014

30 e tantos ósos, creación colectiva. Dir. Diana Mera. Aporía Escénica (Premio María Casares ao Mellor Texto Orixinal)
Pintor Antonio Fernández. Dir. Manuel Pombal. Fulano, Mengano e Citano
Lendas galegas. Dir. Xiada Sanlés e Miguel Strada. Animar-t

2013

Os anos 80. Dir. José Prieto. Producións O Mago Teto
Té con Kant. Dir. María Caparrini e Marta Pérez. Inversa Teatro (Premio Coiro de Pita)

2012

EDISON, ou dúas mil demostracións de como non facer unha lámpada eléctrica, creación colectiva. Dir. Eva F. Ferreira. Demolicións Ferreira & Cía.

2011

Golulá de Andrea Bayer. Dir. Santiago Alonso e Luis Miguel Rodríguez. Galitoon

2010

S/T (domingo). Dir. Fran Buceta e María Roja. áIntemperie
Basilio, o meu amigo imaxinario. Dir. Luis Miguel Rodríguez e Santiago Alonso. Galitoon
O rato de biblioteca. Dir. Paloma Lugilde. Palimoco Teatro

2009

Barbazul dos Irmáns Grimm. Dir. Alfonso Rivera. ESAD
Auria: A viaxe milenaria. Dir. Aitor Rei. Zancalino Produs
A Maxia da Santa Compaña. Dir. José Prieto. Producións O Mago Teto

Audiovisual

TV

2023

Hasta el cielo, dir. Daniel Calparsoro. Vaca Films / Netflix

2021

Método Criminal, dir. Jorge Saavedra. Voz Audiovisual / TVG

2020

Serramoura, dir. Jorge Saavedra. Voz Audiovisual / TVG

2019

A estiba, dir. Miguel Conde. Voz Audiovisual / TVG

2018

O sabor das margaridas, dir. Miguel Conde. CTV / TVG, Netflix

2016

Dalia, a modista, dir. Giselle Llanio. CTV / TVG

2015

Hospital Real, dir. Jorge Cassinello. Ficción Producciones / TVG

Cine

2020

9 fugas. Dir. Fon Cortizo. Xas Films (Premio á Mellor Longametraxe no Festival Internacional de Cine de Xixón, Premio Mestre Mateo á Mellor Música Orixinal, Premio CREA á Mellor Dirección Galega no Festival Primavera do Cine, Premios á Mellor Longametraxe, Mellor Longametraxe Iberoamericana e Mellor Director no Caracas Iberoamerican Film Fest, Premio á Mellor Longametraxe de Ficción Internacional no FICMA Festival Internacional de Cine con Medios Alternativos)

2014

Lobos Sucios, dir. Simón Casal. Agallas Films

2014

Lobos Sucios. Dir. Simón Casal. Agallas Films

2012

Maratón, dir. Breogán Riveiro. Formato Producciones

2011

Dos soños antes do cinematógrafo, dir. Alexandre Cancelo. Hidra Films
Vilamor, dir. Ignacio Vilar. Vía Láctea Filmes

Webseries

2022

Sophias, dir. Cristina de la Torre. Consello da Cultura Galega

2020

Xan. Dir. Lucía Estévez. Estévez & Canalejo

Curtametraxes

2022

O neno sardiña, dir. Lucía Estévez. Cósmica Producións

2021

Paradoxo (vídeopaseo), dir. Marcos PTT. Extramundi

2018

Sendeiro, dir. Lucía Estévez. Audibeesual

2017

Felicidad, dir. Alfonso Díez
Area, dir. Anxos Fazáns. Audiobeesual
Todo por Galactus, dir. Jose Araújo e Rodrigo Lamoso. Mendufest Productions

2014

Orixe, dir. Ana García. EAV Vigo

2013

A Casa, dir. Alba Blanco. BBAA Pontevedra
Grande Fabbrica, dir. Jose Araújo. EAV Vigo

2012

Llena eres de gracia, dir. Pedro Sancho. Arte Focal

2011

Carapuchiña e o pobo feroz, dir. Jose Araújo. Que conto! Producións
Cea máxica, dir. Ánxela Pazos. EIS Coruña
Non corras que te pillo, dir. Daniel Veira. EIS Coruña
Namorados nun parque, dir. Adrián Bello. EIS Coruña

2002

Los ojos del hombre, dir. Ángel Seoane. FCSC Pontevedra

Videoclips

2023

No importa, (La casa de los ingleses) dir. Gero Costas, Producciones Mutantes
It´s So Easy, (Eagles of Death Metal) dir. Gero Costas, Producciones Mutantes

2022

O traxe de María, (Velpister) dir. Jesús Andrés Tejada, Límites

2020

God Of Thunder, (Eagles of Death Metal) dir. Gero Costas, Producciones Mutantes

2019

Who´s gonna care, (ORDET) dir. Jesús Andrés Tejada

2017

Miedo, (Mecanismo Ruso) dir. Oswald

2016

O deserto, (CintaAdhesiva) dir. Jesús Andrés Tejada
You, home, (Cora Sayers) dir. Gero Costas e Romina Doce, Producciones Mutantes
City of Alexandria, (Agoraphobia) dir. Xaime Miranda

2015

Burning Blue, (Forest and dove) dir. Héctor Diéguez

2014

Conversa ultramarina, (Apenino) dir. Alexandre Cancelo
Wilda, (Cró!) dir. Jose Araújo

Locución

2021

DicDacDocs, dir. David Hernández. Adarme Visual
Tres. Dir. Juanjo Giménez. Frida Films

2020

En Ames témolo todo. Dir. Ángel Sousa. Xurdir

Publicidade

2021

Promoción artesanía lucense, dir. Sabela Eiriz. Deputación de Lugo

Performance

2023

Consumir preferentemente no retorno. Dir. María Roja
Peza para bimbar ao ar. Dir. María Roja
2,2 quilómetros de alento. Dir. María Roja e Andrea Mosquera

2022

Leçons du samedi, Dir. María Roja e asformigas
Cada cana catro niños. Dir. María Roja
Clareo. Dir. María Roja
Cu2O. Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo
Flores para un touro de lida. Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo
Leçons du vendredi. Dir. María Roja e asformigas
Isto non é un concerto de Velpister. Dir. Velpister. LíMITES Corpo Colectivo

2021

Trigémeo (Tríptico para um tríptico). Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo
Meminiss-e. Dir. María Roja
Desafios de alta tensão. Dir. Silvia Penas e María Roja
Rastrexo en 570 pasos. Dir. María Roja

2020

Límites Manifesta. Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo
Doorkijkje. 7 miradas para 12 puntos de vista. Dir. María Roja
Sweet Apocalipse. Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo
Zona Límites. Dir. Límites. LíMITES Corpo Colectivo Transfronteirizo

2019

Ana María, estuve pensando a pesar mío. Dir. Cecilia Perea. Mara Teatro Performativo
Facerse-a, Enredarse-ante, Tornarse-baixo. Dir. María Roja e asformigas

2018

2419CJX. O corpo-casa dunha artista nómade. Dir. María Roja e Begoña Cuquejo
Ada ou Contar de memoria unha novela de Nabokov. Dir. María Roja

2017

Pasaescalabra. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja
Can Cancela Calafrío. Dir. María Roja
Agallope. Dir. María Roja
(Re)acciona. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja

2016

Off Roulette. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja
Dasein. Dir. Adriana Pazos Ottón e María Roja
Plato!. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja
Taedium feminae. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja
Facerse a morta no medio do corredor. Dir. María Roja

2015

Barbazul. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja
Nin unha menos. Dir. Ana Gesto
BINGO! Acto Efémero Sen Pretensións (AESP) #5. Dir. Carlos Tejo, María Roja, Alba Blanco e Irene Esperón
Seis accións para unha tarde de domingo. Dir. Alba Blanco e María Roja. Blanco&Roja

2014

Microasterismos. Dir. María Roja e Berio Molina. Ohn
Cóctel de parqueadero. Dir. María Roja
Chinooo. Dir. María Roja

2013

Akelarre. Dir. Cecilia Puglia e Yan Rey. Quimera Rosa

2012

Pó é pó é pó. Dir. María Roja. Ohn
Europa. Dir. María Roja
Sonosfera de A Coruña. Dir. Chiu Longina. Escoitar.org

2011

Burning Bright. Dir. María Roja
Devuison. Dir. Berio Molina. Ohn
ST (resaca de domingo). Dir. María Roja e Fran Martínez. áIntemperie
Sonosfera de Vigo. Dir. Chiu Longina. Escoitar.org

2009

Ansia. Dir. María Roja
Así doe un verán. Dir. María Roja

2007

Unha maneira de vestir a bandeira. Dir. María Roja
Pas de deux. Dir. María Roja

2004

Coreografía do absurdo. Dir. María Roja

2003

CÁLLATE ZORRA. Dir. Ana Pérez Ventura, Beatriz Blanco, Míriam Rodríguez, Rita Rodríguez e Sonia Fernández Ferrón. Grupo Cállate Zorra

2002

Insignificancias. Dir. María Roja
Levi Stragos. Dir. María Roja
Disfraz de artista. Dir. María Roja

formación académica

2014 - act

Doutoramento en Creación e Investigación en Arte Contemporánea. Universidade de Vigo

2013 - 2014

Máster en Artes Escénicas. Universidade de Vigo

2006 - 2010

Titulada Superior en Arte Dramática, especialidade en Interpretación Textual. ESAD de Galicia

2000 - 2005

Licenciada en Belas Artes. Universidade de Vigo

formación complementaria

2023

Taller de formación en prevención das enfermidades da voz no ámbito laboral. ISSGA, A Coruña
O corpo sonoro: Unha viaxe vibratoria, prof. María Costas. Estudo Glau Fonseca, Pontevedra

2021

Laboratorio de voz, prof. María Costas. Formación online

2020

Bio-Trans-Lab, prof. Paula Pin. TRC Danza, Teatro Colón, A Coruña

2019

IV Congreso Internacional Performa. USC, Santiago de Compostela
IV Xornada de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción. NORMAL, A Coruña

2018

FUGAS E INTERFERENCIAS. III Congreso Internacional de Arte de Acción. UVigo e CGAC, Pontevedra e Santiago de Compostela
XI Xornada de Literatura de Tradición Oral. O rol da muller na literatura de tradición oral. Deputación Provincial, Lugo

2017

FUGAS E INTERFERENCIAS. II Congreso de Arte de Acción. UVigo e CGAC, Pontevedra e Santiago de Compostela
Corpo e vibración, prof. Javier Martín. Salón Teatro, Santiago de Compostela
A través do aire, prof. Daniel Abreu. Salón Teatro, Santiago de Compostela
Inicio-Estalla, prof. Idoia Zabaleta. Museo Centro Gaiás, Santiago de Compostela
Introdución á técnica actoral Sandford Meisner, prof. Iñaki Moreno. Fundación SGAE, Santiago de Compostela

2016

FUGAS E INTERFERENCIAS. I Congreso de Arte de Acción. UVigo e CGAC, Pontevedra e Santiago de Compostela
Narrativas del cuerpo. Taller de performance, prof. Nieves Correa e Abel Loureda. MATSU, Madrid
El amor aparece en lugares inesperados. Taller de performance, prof. Dora García. MACBA, Barcelona

2015

Grupo de reflexión en Escenas do cambio, facilitado por Claudia Dias e Ioia Zabaleta. Museo Centro Gaiás, Santiago de Compostela
Curso Sin Pretexto, prof. Agustí Vila e Ermel Morales. Padel Box, Vigo

2013

Taller de video-danza, prof. Man Hauser. Alga-a LAB, Vigo
Masterclass de adestramento Suzuki e Viewpoints, SITI Company. Extramuros, A Coruña

2012

Curso de técnica vocal Roy Hart, prof. Núria Inglada. A Artística, Vigo

2010

Curso de danza Kathakali, Compañía Teatro Tascabile di Bergamo. Escénika, ESAD, Vigo
Taller de teatro, prof. Wlodzimierz Staniewski. Escénika, ESAD, Vigo
Iluminación no teatro e na danza. Sólido, líquido e gaseoso, prof. Baltasar Patiño. Escénika, ESAD, Vigo
O rito corporal no teatro. Danza para actores, prof. Arnold Tarraborelli. Escénika, ESAD, Vigo
Performance escénica e actos poéticos, prof. José Piris. MACUF, A Coruña

2009

O Vicio de Mirar, prof. Ana Vallés. Teateatre, Lugo
Taller de escenografía, prof. Modesto Braulio Flórez. Escola de Imaxe e Son de Vigo RTV, Vigo
Manipulación de monicreques e prácticas escénicas, Galitoon. Santiago de Compostela
Creating New Theatre, Temple Theatre. Actfestival, Bilbao
Physical Theatre, prof. Jordi Cortés DV8 Co. Actfestival, Bilbao
Dancefilm, prof. Jordi Cortés DV8 Co. Actfestival, Bilbao
Teatro improvisado para cambiar el comportamiento, prof. Berg Wagenaar. Actfestival, Bilbao

2008

Laboratorio escénico, prof. Nikolai Karpov e Maria Shmaevich. Teatro do Giglio di Lucca, Italia
Composición instantánea, prof. Dominic Borucki. A Artística, Vigo

2007

Actuación e interpretación en el espacio escénico, prof. Jose L. Raymond. MACUF, A Coruña
Every day life art, prof. Alicia Framis. MUSAC, León

2006

Memoria do teatro Galego 1936. ESAD, Vigo

2001 - 2002

Danza Contemporánea. Conservatorio Mayeusis, Pontevedra

1997 - 1999

Danza Clásica. Centro Danza Lugo, Lugo

1989 - 1997

Danza Clásica. Taller de Danza de Juan Carlos Zahera, Lugo

premios e recoñecementos

2023

Premio María Casares á Mellor Actriz secundaria por A peste, do Centro Dramático Galego

2018

Finalista Premio María Casares á Mellor Actriz protagonista por Martes de Carnaval, do Centro Dramático Galego

2017

Premio María Casares á Mellor Actriz secundaria por O tolleito de Inishmaan, de Contraproducións